Świat nieustannie biegnie naprzód. Powstają coraz to nowsze firmy, które z czasem z powodzeniem podbijają rynek. Każdy przedsiębiorca rozwijający własną działalność prędzej czy później staje przed wyborem - w jaki sposób sfinansować zakup środka trwałego? Możliwości jest kilka i zostaną one przybliżone w tym artykule.

Zacznijmy odpowiedzi na pytanie - czym są środki trwałe? Otóż są to składniki majątku przedsiębiorstwa, które zaliczane są do grupy rzeczowych aktywów trwałych. Cechują się one tym że:

• czas ich użytkowania jest dłuższy niż rok,
• przedsiębiorstwo wykorzystuje je w celu uzyskiwania korzyści ekonomicznych,
• posiadają postać rzeczową, przedmiotową.

 

Rys. 1. Wózek widłowy elektryczny Maglo jako przykład środka trwałego

 

Posiadając już wiedzę na temat tego, czym cechują się środki trwałe, należy przyjrzeć się im samym. Jakie dobra zaliczają się do środków trwałych? Otóż należą do nich:

• nieruchomości,
• inwentarz żywy - zwierzęta hodowlane znajdujące się w gospodarstwie rolnym,
• środki transportu do przewozu osób oraz przedmiotów,
• ulepszenia w obcych środkach trwałych,
• maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia.

Wiemy już, czym są środki trwałe oraz jakie wymagania muszą spełniać. Teraz przyszedł czas, aby przyjrzeć się możliwym formom ich finansowania, niemniej w tym momencie należy zaznaczyć, że dalsza część artykułu będzie odnosiła się do ostatniej wcześniej  wymienionej grupy dóbr - maszyn, urządzeń technicznych oraz narzędzi. W chwili obecnej wyróżnia się:

• zakup ze środków własnych,
• zakup na kredyt,
• uzyskanie dofinansowania ze środków unijnych,
• leasing.

Zacznijmy od pierwszej wyżej wymienionej możliwości - zakup ze środków własnych. Najprawdopodobniej przedsiębiorcy uważają tę opcję za jedną z najlepszych. Ten wariant z pewnością daje przedsiębiorcy pewnego stopnia niezależność, jednakże za jaką cenę? Jak długo będzie musiał on odkładać na zakup maszyny, żeby zebrać całą kwotę? Owszem, ceny z czasem maleją, jednakowoż warto zaznaczyć, że na rynku wciąż pojawiają się nowe maszyny, które są lepiej dopasowywane do potrzeb klientów. Ponadto należy wziąć pod uwagę sytuację, w której to maszyna będzie natychmiastowo niezbędna do dalszego prowadzenia podstawowej działalności - wtedy też nie posiadając wystarczająco wysokich środków własnych (bądź w sytuacji, kiedy nie możemy z nich skorzystać) należy wziąć pod uwagę pozostałe warianty. Ponadto nawet w przypadku, kiedy istnieje możliwość zakupu dobra ze zgromadzonych już środków, warto przyjrzeć się innym wariantom sfinansowania zakupu, ponieważ niewykluczone, że będą one bardziej opłacalne (chociażby ze względu na różnice w opodatkowaniu).

Kolejnym wariantem finansowania zakupu środka trwałego jest wcześniej już wymieniony zakup na kredyt. Zacznijmy od tego, że umowa kredytu obowiązuje dwie strony:

• bank - kredytodawca, który zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy kwotę środków pieniężnych na ustalony cel, na czas oznaczony w umowie;
• kredytobiorca - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która zobowiązuje się do korzystania z środków pieniężnych otrzymanych w ramach kredytu na warunkach określonych w umowie oraz do zwrotu kwoty wraz z odsetkami we wcześniej uzgodnionych terminach spłaty i zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Wymagana jest od niego zdolność kredytowa.

Rys. 2. Finansowanie zakupu lub wyposażenia hali produkcyjno-magazynowej może mieć różne formy

Posiadając wiedzę na temat umowy kredytu oraz stron, które ją ze sobą zawierają, można przyjrzeć się jej zaletom i wadom. Pierwszym aspektem, który należy wziąć pod uwagę jest to, że przedstawiciel bankowy pomoże przy wyborze odpowiedniego wariantu umowy oraz wytłumaczy wszelkie zawiłości w niej zawarte. Ponadto banki coraz częściej dostosowują swoje oferty do możliwości oraz wymagań przedsiębiorstwa. Jednakowoż opcja ta posiada również wady. Dla nowej firmy na rynku wzięcie kredytu może okazać się nawet niemożliwe, jedynie w sytuacji, w której przedstawi ona odpowiednie zabezpieczenia rzeczowe czy poręczenie pojawi się taka możliwość. Decydując się na kredyt należy mieć na względzie, że będzie on powodował stałe obciążenie ze względu na fakt, że raty kredytowe należy przymusowo spłacać stale i terminowo. Ponadto zdarza się, że banki posiadają wygórowane wymagania formalne wobec przedsiębiorstw, zatem ilość formalności oraz dokumentów do wykazania może w łatwy sposób zniechęcić wnioskodawcę do przeprowadzenia procedury kredytowej.

Kolejną możliwością dostępną dla przedsiębiorcy, który chce dokonać zakupu maszyny czy też urządzenia technicznego, jest pozyskanie dotacji ze środków unijnych. Już na samym początku tego wariantu należy zaznaczyć, że największe wsparcie jest do dyspozycji mikro, małych oraz średnich przedsiębiorstw. Owe dotacje zostały przewidziane dla następujących obszarów: 

• projekty badawcze i wdrażanie innowacji,
• informatyzacja,
• rozwiązania ekologiczne,
• działalność za granicą,
• szkolenia,
• rozwój działalności firmy.

W opisywanym przypadku (tj. zakup maszyny czy urządzeń technicznych) najważniejszy jest ostatni obszar - rozwój działalności firmy. Niekoniecznie muszą one dotyczyć innowacji, a mogą chociażby pozwolić na rozszerzenie produkcji czy zakresu usług bądź pozytywnie wpłynąć na konkurencyjność Twojej firmy na rynku. Środki te są dostępne w dużej mierze w formie pożyczek, co za tym idzie niezbędny będzie ich zwrot, jednak warunki ich spłaty oraz koszty udzielenia są o wiele bardziej korzystne niż w przypadku kredytów czy pożyczek bankowych.

Ostatnią opcją finansowania zakupu środków trwałych w postaci maszyn, urządzeń technicznych oraz narzędzi, która zostanie przytoczona w artykule, jest leasing. Już na samym początku należy zaznaczyć, że wyróżnia się dwa warianty - leasing finansowy oraz leasing operacyjny.

Leasing finansowy, nazywany również leasingiem pośrednim, jest umową zawieraną pomiędzy leasingodawcą (podmiotem gospodarczym), a przedsiębiorcą. Polega ona na czasowym udostępnieniu środka trwałego przez leasingodawcę, bez przeniesienia prawa własności dla korzystającego (przedsiębiorcy) przez określony czas. Leasingobiorca zobowiązuje się zapłacić leasingodawcy w uzgodnionych wcześniej ratach wynagrodzenie pieniężne. Wyróżnia się kilka warunków, które sprawiają, że zawarta umowa jest umową leasingu finansowego (wystarczy spełnienie jednego), między innymi:

• prawo własności przedmiotu objętego umową leasingu przechodzi na leasingobiorcę po zakończeniu okresu, który został określony w umowie,
• umowa zawiera zapis o prawie do nabycia przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę po zakończeniu okresu na który umowa ta została zawarta,
• okres zawarcia umowy nie może być krótszy niż ¾ okresu ekonomicznej użyteczności przedmiotu umowy leasingu
• umowa przewiduje możliwość jej wypowiedzenia lecz posiada zastrzeżenia, które wskazywałoby na to, że wszystkie koszty i straty z tytułu wypowiedzenia, jakie zostaną poniesione przez leasingodawcę, pokrywa leasingobiorca.

Leasing operacyjny dokładnie tak, jak ten finansowy, również jest umową, która polega na udostępnianiu środka trwałego przez leasingodawcę, bez przeniesienia prawa własności dla leasingobiorcy. Zatem czym różni się leasing operacyjny od finansowego? Otóż wyróżnia się następujące różnice:

• krótszym okresem umowy niż okres ekonomicznej użyteczności aktywa; 
• w przypadku leasingu operacyjnego amortyzacja dobra leży po stronie leasingodawcy, zaś w przypadku leasingu finansowego leasingobiorcy;
• bieżąca wartość netto opłat leasingowych jest niższa niż wartość przedmiotu umowy leasingu; 
• brakiem możliwości zakupu przedmiotu umowy leasingu (maszyny, urządzenia technicznego czy narzędzia) po obniżonej cenie albo nabycia prawa własności po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego.

 

Źródła:

1. https://www.maglo.com.pl/Stronaglowna

2. https://mfiles.pl/pl/index.php/%C5%9Arodki_trwa%C5%82e
3. https://mfiles.pl/pl/index.php/Kredyt_inwestycyjny
4. http://tomsoft.biz.pl/finansowanie/kredyt-bankowy/
5. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/skorzystaj/wsparcie-dla-mikro-malych-lub-srednich-przedsiebiorcow/
6. A. Jabłońska, 2016, Alternatywne możliwości finansowania małych i średnich przedsiębiorstw. Leasing. Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne, 1, 181-202.
7. A. Białek-Jaworska, A. Dzik-Walczak, N. Nehrebecka, 2015, Kiedy firmy sięgają po leasing? Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics, 276(2), 113-144.
8. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-leasing-operacyjny-a-leasing-finansowy-podstawowe-roznice
9. https://mfiles.pl/pl/index.php/Leasing_finansowy
10. https://mfiles.pl/pl/index.php/Leasing_operacyjny
11. E. Ważna, A. Surma-Syta, Leasing jako zewnętrzne źródło finansowania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Monografie–Politechnika Lubelska, 81.
12. K. Wiśniewska, 2012, Zalety i wady leasingu, Współczesna gospodarka, 3(4), 27-34.