16 marca 2020 roku jest datą, która na pewno wielu zapadnie w pamięci. Dzień, kiedy w Polsce wszystko się zmieniło - ludzie zaczęli nosić maseczki i rękawiczki ochronne, używać masowo środków dezynfekujących, a także unikać niepotrzebnych wyjść z domu oraz skupisk. Pandemia dotknęła nas wszystkich i tego nie da się ukryć. Przyglądając się zagadnieniu pandemia, można odkryć, że PWN wyodrębnia jego dwie definicje:
- „epidemia obejmująca swym zasięgiem bardzo duże obszary;
- "idealny sojusz wszystkich narodów, żyjących w pokoju i wzajemnej zgodzie”.
Zapewne każdy z nas wolałby, aby w XXI wieku używano słowa pandemia w kontekście drugiej przytoczonej definicji. Niemniej rzeczywistość, jak zwykle zresztą, miała na to własny plan. COVID-19 przyszedł może nie aż tak niespodziewanie, ale na pewno miał wejście z przytupem. Wprowadzono zasadę DDM - dystans, dezynfekcja, maseczki, która jest powszechnie przestrzegana, a oprócz tego do przedmiotów codziennego użytku dołączyły przyłbice oraz rękawiczki ochronne. Jak natomiast wirus wpłynął na świat biznesu? Przedsiębiorstwa musiały znacząco zmienić swoje codziennie funkcjonowanie w celu zapewnienia bezpieczeństwa nie tylko klientom i partnerom, ale również własnym pracownikom. Część firm przeszła całkowicie na pracę zdalną, inne zastosowały model hybrydowy (część pracy wykonywana jest stacjonarnie, a część zdalnie), natomiast jeszcze inne niestety musiały zaprzestać swojej działalności i wycofać się z rynku. Jednakże już na samym wstępie należy zaznaczyć, że tam, gdzie jedni widzą zagrożenia i szkody, inni są w stanie dostrzec szansę.
rys. 1 globus pandemia
Zatem nasuwa się pytanie - jak pandemia wpłynęła na branżę logistyczną? Otóż odpowiedź jest niejednoznaczna. Już na samym początku powinno paść hasło to zależy, a za nim pytanie - ale od czego? Od wielu różnorakich czynników np. jak długo firma znajduje się na rynku, czym dokładnie się zajmuje, jakich posiada partnerów biznesowych, czy działa na skalę międzynarodową i tak można by wymieniać praktycznie w nieskończoność. Faktem jest to, że pandemia wymusiła na operatorach logistycznych (i nie tylko) przeorganizowanie łańcuchów dostaw w większy lub mniejszy sposób. Jak to wpłynęło na firmy działające na rynku polskim? Chociażby sama regionalizacja obostrzeń, która sprawiała, że podróżując do innego województwa, nie mieliśmy pewności, jakich ograniczeń i obostrzeń należy się spodziewać. Ponadto dochodzi tutaj również odpowiedzialność za zasoby ludzkie i poleganie na nich - jak firma ma pracować w momencie, kiedy część jej pracowników nie jest w stanie podjąć pracy przez wzgląd na przechodzenie koronawirusa? W fabryce wystarczyła jedna zakażona osoba, aby cała zmiana została zamknięta na (czasem wręcz się niekończącą) kwarantannę. Natomiast w przypadku działań na skalę międzynarodową? Mamy do czynienia z chociażby zatłoczonymi portami morskimi, brakiem przewidywalności terminów dostaw czy wciąż rosnącymi stawkami frachtowymi. Niemniej należy zaznaczyć, że podczas kiedy pandemia jednych wykańcza, innym daje szansę - co to znaczy? Otóż w momencie, kiedy wiele firm transportowych odnotowuje coraz większe spadki, wtedy też branża e-commerce oraz kurierska odnotowują wzrost popytu, co daje im szansę na rozwój. Ponadto nie wolno zapominać o tym, jakie zapotrzebowanie na rozwiązania logistyczne dla branży farmaceutycznej i medycznej - obecnie szczepionki przeciw Covid-19 są na wagę złota, a muszą one być przechowywane i transportowane nie dosyć, że wyjątkowo ostrożnie, to jeszcze w sposób odpowiadający rygorystycznym wymaganiom, który pozwoli na to, aby ładunek dotarł do odpowiedniego miejsca w całości i zdatny do podania pacjentom, co nie zawsze się niestety udaje.
Zdając sobie sprawę z tego, jak mniej więcej wygląda logistyka w dobie pandemii, spróbujmy się zastanowić, co firmy mogą zrobić, aby zminimalizować lub wykluczyć zagrożenia związane z koronawirusem.
Pierwsze rozwiązanie, jakie przychodzi do głowy, dotyczy transportu drogowego i wykorzystywanie pojazdów autonomicznych czyli takich, które są wyposażone w systemy sprawujące kontrolę nad ruchem tego pojazdu oraz umożliwiające jego ruch bez ingerencji. W pewnym sensie byłby to miecz obosieczny, albowiem kierowcy ciężarówek byliby zbyteczni na rzecz informatyków, jednakowoż dzięki temu, że pojazd byłby bezzałogowy, prawdopodobieństwo zakażeniem się wirusem byłoby znikome, natomiast dezynfekcja ładunku wyeliminowałaby je całkowicie. Niemniej przez wzgląd na liczne bariery, takie jak chociażby techniczna czy prawna, zastosowanie tego rozwiązania na terenie Polski jest obecnie niemożliwe.
Kolejną opcją na ograniczenie ryzyka związanego z zakażeniem się koronawirusem, jest korzystanie z dronów. Jednakowoż należy zaznaczyć, że niestety te urządzenia sprawdzają się jedynie w przypadku dostaw na małym terenie. Należy jednak zaznaczyć, że korzystanie z dronów oznaczałoby mniejsze prawdopodobieństwo zarażenia klienta (odbiorcę paczki) wirusem niż w przypadku, kiedy paczka dostarczana jest przez kuriera, albowiem nastąpiłaby eliminacja bezpośredniego spotkania. Istotne jest też to, że na pewno nie każdy klient chciałby wybrać to rozwiązanie i to wcale nie ze względu na to, jakie mogłyby wystąpić problemy z dronem i odebraniem od niego przesyłki, a po prostu przez możliwość odbycia sympatycznej rozmowy z kurierem, której dron nam nie zapewni.
Kolejnym rozwiązaniem, które mogłoby się sprawdzić w logistyce w czasach pandemii jest automatyzacja magazynów. W chwili obecnej osiągnięcia XXI wieku pozwalają na zbudowanie magazynu, który bez ingerencji człowieka będzie w stanie funkcjonować. Dzięki wykorzystaniu najnowszych technologii istnieje możliwość zaprogramowania urządzeń w taki sposób, aby wszelkie prace kontrolowane były jedynie z poziomu komputera, czy nawet telefonu. Jednakże zacznijmy od czegoś bardziej przyziemnego, jak zwykłe usprawnienia magazynów dzięki automatyzacji. W tym wypadku będzie się to odnosiło do następujących procesów:
- rozładunku/przyjęcia towarów,
- transportu wewnętrznego towarów,
- magazynowania towarów,
- kompletacji i pakowania towarów,
- załadunku/wysyłki towarów
rys.1 rozładunek przesyłek
Skupmy się jednak na procesach magazynowania i dystrybucji, wszakże głównie one nas interesują. Gwałtowny rozwój branży e-commerce sprawił, że firmy wykazują zapotrzebowanie na coraz bardziej złożone i pozbawione niepowodzeń usługi logistyczne. Tym natomiast, co może je wspomóc, są regały automatyczne. Upraszczają one dostęp do towarów (dzięki wprowadzeniu automatycznego wyszukiwania materiałów), co skutkuje minimalizacją marnotrawstwa czasu przy realizacji zadań transportu wewnętrznego, zmniejszonym zapotrzebowaniem pracy ludzkiej, maksymalizacją wykorzystania przestrzeni magazynowej oraz ograniczeniem błędów występujących w procesie kompletacji.
Ostatnią alternatywą, na którą należy zwrócić uwagę, jest kabina dezynfekująca. Jednakowoż raczej powinnam użyć słowa są, ponieważ mam tutaj na myśli nie tylko urządzenia, które dokonują dezynfekcji człowieka, ale również te, które zajmują się wózkami sklepowymi. Dlaczego skupiam się akurat na nich? Ponieważ niejedno ognisko zakażenia miało miejsce w najzwyklejszych sklepach spożywczych. Używanie takich kabin dezynfekujących może wydawać się dziwne, ale biorąc pod uwagę to, że mogą one zapewnić pracownikom, klientom - nam wszystkim najwyższy poziom bezpieczeństwa.
rys. 1 kabina dezynfekująca Maglo
Obecnie (marzec 2021) zmagamy się z kolejną falą zakażeń koronawirusem. Uważam, że to najlepszy a zarazem najwyższy czas, aby zadbać o bezpieczeństwo własne oraz innych. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że bez logistyki (sprawnego łańcucha dostaw nie tylko szczepionek, ale również żywności oraz dóbr pierwszej potrzeby) nasze państwo czekają jeszcze gorsze czasy.
Bibliografia:
- https://www.maglo.com.pl/
- https://sjp.pwn.pl/sjp/pandemia;2570434.html
- J. Dąbrowska, E. Dołżyńska, G. Hryniewicka, 2020 rok, Wpływ nieprzewidzianych zdarzeń na łańcuchy dostaw na przykładzie pandemii COVID–19.
- Logistyka w czasach pandemii, TSL Biznes, 1/2021: 8-10 s.
- Eurologistics, Rynek logistyczny w dobie pandemii Covid-19, https://log24.pl/wydania_pdf/Sonda_Eurologistics_covid_19.pdf
-
https://tsl-biznes.pl/newsy/pandemia-uderza-w-transport-drogowy/
- https://www.medonet.pl/porozmawiajmyoszczepionce/szczepionka-na-covid-19,dlaczego-czesc-dawek-szczepionki-na-covid-19-zostala-zutylizowana--ministerstwo-zdrowia-podalo-przyczyny,artykul,96745516.html
- S. Dudziak, D. Szymlet, rok 2019, Rozdział 5. Zarządzanie współczesnymi łańcuchami dostaw. Wybrane aspekty jakościowe i organizacyjne, 161 s.
- https://www.maglo.com.pl/produkt/980/Bezdotykowa_kabina_dezynfekujaca_Maglo_KDB001/168
- https://www.maglo.com.pl/newsroom/szczegoly/automatyzacja_w_magazynie