Nie istnieją rzeczy, które są doskonałe, a ludzie, którzy uważają inaczej, przestają się rozwijać, pozostając w tyle za konkurencją. W erze globalizacji i nowoczesnych technologii, co chwila powstają nowe narzędzia, które mają za zadanie poprawić wydajność i ułatwić wykonywanie codziennych obowiązków. Niektórzy specjaliści twierdzą, że ze względu na tak intensywny rozwój technologii i informatyzacją, mamy do czynienia z czwartą rewolucją przemysłową, z którą ściśle powiązane jest zagadnienie Przemysł 4.0. Niemniej, zacznijmy od przyjrzenia się temu, jak wyglądały poprzednie rewolucje, które miały ogromne znaczenie dla ludzkości.
Pierwsza rewolucja przemysłowa rozpoczęła się w okolicach drugiej połowy XVIII wieku. Jej symbolem ze względu na to, że ludzkość poznała oraz opanowała moc pary, a także mechanizację produkcji, została maszyna parowa. Wykorzystanie pary do celów przemysłowych zostało największym przełomem w dziejach ludzkiej produkcji. Od tamtego czasu zamiast stawiać i wykorzystywać pracę ludzkich mięśni, zaczęto stawiać na silniki parowe.
Początek drugiej rewolucji przemysłowej datuje się na drugą połowę XIX wieku. Natomiast jej umownym symbolem jest wykorzystanie prądu jednakowoż nie tylko jako siły napędowej maszyn, urządzeń czy oświetlenia, ale również jako podstawy zmian w telekomunikacji. Oprócz energii elektrycznej, w tym okresie równie ważne było wykorzystywanie ropy naftowej jako surowca energetycznego, wynalezienie silnika benzynowego, jak i silnika Diesla. W tym okresie ważną rolę odegrał również Henry Ford. Zainspirowany widokiem, jaki zastał w jednej z rzeźni w Chicago - każdy pracownik odpowiadał za tylko jedno ściśle określone zadanie, co skłoniło mężczyznę do wprowadzenia zmian w organizacji pracy przy montażu samochodów w jego firmie, co z kolei radykalnie odmieniło całą branżę, przyspieszyło proces produkcji samochodów oraz obniżyło koszty.
Kolejna (trzecia) rewolucja przemysłowa zaczęła się na przełomie lat 60 i 70 XX wieku. Miała ona związek z informatyzacją, cyfryzacją częściową automatyzacją procesów. Poprzez coraz wydajniejsze komputery i układy przetwarzania danych możliwym stało się sterowanie maszynami za pomocą oprogramowania. Zaczęły powstawać systemy planowania i kontroli, których celem była koordynacja działań w obrębie produkcji.
W tym momencie mamy do czynienia z czwartą rewolucją przemysłową, w którą wpisane jest zagadnienie Przemysł 4.0, któremu dalsza część artykułu zostanie poświęcona.
logistyka 4.0
Pojęcie Przemysł 4.0 brzmi dość niecodziennie, nieprawdaż? Torbacki opisuje je jako szerokie zagadnienie, które zawiera w sobie zróżnicowane rozwiązania w kwestiach technicznych, jak i organizacyjnych, a chcąc je skonkretyzować, użył słów: „koncepcja nowoczesnej produkcji, która wykorzystuje szereg technologii, wśród których najważniejsze to: wykorzystanie Internetu i Internetu rzeczy, Internetu usług, sztucznej inteligencji, systemów cyber-fizycznych, druku 3D, przetwarzania chmurowego, rzeczywistości rozszerzonej, interfejsów człowiek-maszyna, robotyki, inteligentnych fabryk i inteligentnej produkcji”. Silnie oddziałuje na logistykę, czego dowodem jest fakt, że wchodzi ona w fazę nazywaną Logistyka 4.0, a na czym ona polega? Otóż charakteryzuje się tym, że wykorzystywane są między innymi następujące rozwiązania:
IoT – Internet of Things – samoistne przesyłanie informacji między rzeczami; koncepcja używana do opisania rosnącej sieci urządzeń, które łączą się z Internetem w celu gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych, zapewniając użytkownikowi końcowemu wygodę, komfort i wydajność. Internet rzeczy znajduje również zastosowanie w zakresie zarządzania łańcuchem dostaw. Internet of Things znajduje swoje zastosowanie również w logistyce, na przykład w przypadku śledzenia przesyłek proces ten wymagał pracy osób, które skanowały kod kreskowy towaru na co najmniej jednym z etapów dostawy. Obecnie istnieje możliwość zastosowania tagów połączonych z chmurą danych, dzięki czemu jedyną czynnością wykonywaną przez pracowników pozostaje załadunek dóbr.
Okulary VR - a zasadniczo to okulary Virtual Reality - sprawiają one, że użytkownik widzi tylko obraz, który jest wirtualnie wykreowany w jego przestrzeni. Wykorzystując różne manipulatory można np. w procesie projektowania obracać, widzieć szczegóły, rzeczy, których normalnie na rysunkach technicznych byłyby niewidoczne. Ponadto stosując okulary rozszerzonej lub mieszanej rzeczywistości na rzeczywisty obraz można nałożyć za pomocą specjalnej optyki wirtualne przedmioty. Jest to narzędzie przydatne w momencie projektowania magazynu (możliwość zwizualizowania rozmieszczenia towarów i ogólnej przestrzeni magazynowej). Ponadto mogą być one przydatne w momencie przeprowadzania szkoleń pracowniczych.
AI - Artificial Intelligence, sztuczna inteligencja -do tej pory nie została opracowana jednolita definicja, która wyjaśniałaby czym jest sztuczna inteligencja. Jedni mówią, że to proces automatyzacji, inni wspominają o specjalistycznych maszynach, jeszcze inna grupa uważa, że są to systemy - zatem ile ludzi, tyle definicji i interpretacji. Osobiście wychodzę z założenia, że sztuczna inteligencja to takie wyspecjalizowane automatyczne jednostki, które myślą, uczą i zachowują się jak ludzie (czyli myślą i podejmują racjonalne działania). Należy wspomnieć, że zasadniczo sztuczna inteligencja już jest wykorzystywana do rozwoju automatyzacji procesów magazynowych. Dała możliwość organizacji i koordynowania pracy robotów magazynowych z systemami zarządzania magazynem.
Big data - ogromny zbiór danych o dużej objętości, różnorodności, złożoności i zmienności, które są odzwierciedleniem zmian w czasie i dają możliwość pracy w czasie rzeczywistym. Takie zbiory danych są wykorzystywane między innymi w systemach zarządzania magazynem, obsłudze klienta (również przy CRM) czy podczas organizacji przepływu towarów.
Tym, o czym również należy wspomnieć, jest robotyzacja. Jest to proces, który polega na zastąpieniu pracy ludzkiej pracą wykonywaną przez roboty lub maszyny. Z jednej strony może być ona postrzegana jako negatywne zjawisko, wszakże odbiera ona zatrudnienie. Jednakowoż należy zaznaczyć, że z punktu widzenia ulepszenia wydajności, powinna być ona odbierana pozytywnie. Nawet powstała strona internetowa, która oblicza prawdopodobieństwo robotyzacji konkretnych stanowisk pracy - https://willrobotstakemyjob.com/, która korzysta z danych pochodzących z raportu "The Future of Employment: How susceptible are jobs to computerisation?" przygotowanego w 2013 roku, którego autorami są Carl Benedikt Frey oraz Michael A. Osborne. Wynika z nich, że szansa zostania zastąpionym przez maszyny dla:
- kierowników ds. transportu, magazynowania i dystrybucji (Transportation, warehousing and distribution managers) wynosi 59%,
- logistyków (Logisticians) wynosi 1,2%,
- operatorów wózków widłowych (Industrial Truck and Tractor Operators) wynosi 93%,
- pracowników magazynowych i innych osób odpowiedzialne za wypełnianie zamówień (Packaging and Filling Machine Operators and Tenders) wynosi 98%,
- nabywców hurtowych i detalicznych (Wholesale and retail buyers) wynosi 29%,
- operatorów kafara - (pile driver operators) wynosi 82%,
- urzędników ds. wysyłki, odbioru i ruchu towarowego - (Shipping, receiving and freight movement officials) wynosi 98%.
Niemniej należy pamiętać o tym, że są to prognozy, co za tym idzie, wcale nie muszą się one spełnić.
Czwarta rewolucja przyniosła wiele przydatnych rozwiązań dla branży TSL. Niektórzy mogą odczuwać obawę przed tym, że zostaną zastąpieni przez maszyny, niemniej jednak w chwili obecnej wyspecjalizowani pracownicy (zwłaszcza operatorzy wózków widłowych i magazynierzy) są w tej chwili na wagę złota, o czym świadczą liczne oferty pracy publikowane w internecie i nie tylko.
Źródła:
- https://motoryzacja.interia.pl/wiadomosci/producenci/news-101-lat-temu-zaczela-sie-rewolucja-w-produkcji-samochodow,nId,1527780
- M. Ratajczak, B. Woźniak-Jęchorek, 2020 rok, Rewolucje przemysłowe i ich wpływ na rozwój ekonomii.
- https://przemysl-40.pl/index.php/2017/03/22/czym-jest-przemysl-4-0/
- https://e-logistyka.pl/wiadomosci/produkcja/wirtualna-i-rozszerzona-rzeczywistosc-rewolucjonizuja-fabryki-motoryzacyjne/
- https://mfiles.pl/pl/index.php/Big_data
- P. Wittbrodt, I. Łapuńka, rok 2017, Przemysł 4.0–Wyzwanie dla współczesnych przedsiębiorstw produkcyjnych. Innowacje w zarządzaniu i inżynierii Produkcji, 2, 793-799.
- A. Trzop, rok 2020, Przegląd rozwiązań z zakresu przemysłu 4.0 stosowanych w obszarze logistyki. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie.
- https://www.maglo.com.pl/stronaglowna